Dag 5 – 8 november 2024
Update 8
Blog dag 5 – 8 november 2024
Ochtend – Laatste dingen afronden
Vanochtend hadden we onze laatste meeting met de thuisfrontcommissie, Jan Willem Mak.
Hij had gisteravond een spellingcheck uitgevoerd en de puntjes op de i gezet. Dat betekent dat we nu alles hebben kunnen afvinken. Morgen komt de data online en is het voor ons, als het goed is, klaar.
Daarna was het alles inpakken, de laatste dingen opruimen en mochten we onze fijne huisje, want dat was het toch wel, achterlaten en richting Tallinn gaan.
Middag & avond – Tallinn
Aan het begin van de middag kwam we aan in Tallinn. Hier kregen we een kleine sightseeing van de mensen die hier al eerder waren en daarna brachten we een bezoek aan het KGB museum in Hotel Viru.
Dit hotel was in de tijd van de Sovjet-Unie het enige hotel in Tallinn waar toeristen/buitenlanders mochten verblijven. De Estische bevolking mocht er juist niet komen. Vanwege de vele buitenlanders – toeristen, politici en zakenlui – had de KGB, de geheime dienst van de Sovjet-Unie, hier overal spionnen en afluisterapparatuur. De bovenste verdieping was hier speciaal voor ingericht.
Het museum was dan wel het hoogste punt van de reis, maar een hoogtepunt konden we het niet echt noemen. Er waren slechts twee kamers te zien en een paar balkons. Verder was het vooral luisteren naar een gids, die met een stevig accent Engels sprak. Het viel dus toch wel een beetje tegen.
’s Avonds zijn we nog even lekker uit eten geweest, hebben we met elkaar op de week gereflecteerd en was het ook tijd om rustig te gaan afronden. Morgen vertrekt onze vlucht al vroeg, dus het zal hoe dan ook een korte nacht worden.
Dag 4 – 7 november 2024
Update 7
Ochtend – Bezoek universiteit van Tartu, Institute of Education
Vanochtend brachten we alweer ons derde, tevens laatste, bezoek aan een school. Deze keer waren we welkom op het instituut van onderwijs van de universiteit van Tartu. We werden hartelijk ontvangen en gebracht naar het hoofd van het instituut, Margus Pedaste. Hij is daarnaast professor in onderwijsinnovatie en was tot kort professor in onderwijstechnologie. In die beide rollen konden we hem spreken.
Direct merkten we dat deze professor een schat aan ervaring, kennis en wijsheid bezit. Dit kunnen wij perfect gebruiken om ons onderzoek sluitend te maken.
Aan de universiteit worden studenten opgeleid tot leerkrachten en ‘special educators’, degene die individuele leerlingen begeleiden.
Daarnaast is er een speciaal onderwijs en technologie programma, waar Margus jarenlang het hoofd van was.
Hij heeft de wisseling in onderwijsconcept aan den lijve meegemaakt. In de jaren 90 werd er namelijk met het ‘Tiger Leap’-programma veel geld geïnvesteerd om een infrastructuur te creëren van onderzoekend leren, waar technologie een belangrijk deel vanuit maakte. Technologie en digitale geletterdheid was geen doel op zich, maar een middel om goed onderwijs te kunnen geven.
Margus ziet dat het inquiry based onderwijs echt de basis is voor de goede Pisa-scores die Estland de afgelopen jaren heeft gehaald.
Wat Margus ook aangaf erg belangrijk te vinden is de focus op de rol van de leerkracht. Deze maakt of breekt het onderwijs. Het is dus cruciaal hen goed op te leiden en te blijven begeleiden. Zo houdt je het onderwijs in stand. Dit is met name gericht op contextueel leren en op de didactiek: hoe zet je bijvoorbeeld de technologie op een goede, didactisch verantwoorde manier in.
Daarnaast wordt in Estland gewoon erg veel onderzoek gedaan binnen het onderwijs. Dit onderzoek wordt daarna op een goede manier vertaald naar de praktijk, zodat de leerkrachten er mee aan de slag kunnen.
Het gaat er dus met name om de leerkrachten zo vaardig mogelijk te maken. Hierin gebruiken ze een holistische benadering; het gaat niet alleen om de technologie maar de leerkracht en zijn competenties in het geheel.
Ze willen de leerkrachten echt eigenaar maken van wat ze doen. Leerkrachten krijgen daarom ook veel autonomie en ontwikkelen bijvoorbeeld samen met bedrijven de verschillende producten die écht nodig of handig zijn in het onderwijs.
De digitale geletterdheid is dus geen doel op zich maar een middel. Margus liet in zijn presentatie zien dat er achter deze aanpak drie bredere doelen zitten, die op zich niks met digitale geletterdheid te maken hebben. Dit zijn:
- Self-fulfillment: zelfontplooing
- Openness: hoe sta je open voor nieuwe ideeën
- Lifelong learning: een leven lang leren
Als je aan deze doelen kan werken, maakt het uiteindelijk niet uit wat er voor technologische ontwikkelingen zijn, maar kan je er op een goede manier mee omgaan.
Daarom wordt op de scholen de digitale geletterdheid niet getoetst, maar wordt het op een organische, natuurlijke manier gebruikt in de verschillende lessen. Gisteren noemden we dat de leerlingen niet vonden dat er veel met technologie gewerkt werd. Margus ontkende dit, maar gaf aan dat het zo kon voelen doordat het zo vanzelfsprekend is om te gebruiken, naast pen en papier, dat de leerlingen het niet per se ervaren als iets technologisch. Hele nieuwe technologie zou dat dan veel meer zijn.
Juist door de ontdekkingen van vandaag kunnen we, zoals eerder genoemd, ons onderzoek op een goede manier afsluiten!
Middag – Resultaten verwerken e.d.
In de middag zijn we dus met name bezig geweest met het afmaken van de literatuur, de resultaten verwerken en de site afmaken. We hebben wat ontspanning gezocht, maar merken ook dat we toch best moe zijn geworden van deze reis.
Vanavond gaan we dan ook lekker ontspannen en morgen gaan we de terugreis langzaamaan beginnen. Dan gaan we vast terug naar Tallinn, bezoeken daar nog de oude stad en het KGB-museum en vliegen zaterdagochtend vroeg terug naar Nederland.
Dag 3 – 6 november 2024
Update 6
Ochtend – voorbereiden en ontspanning
We zijn nu alweer voor de derde dag in Tartu te vinden. Vanochtend stonden er geen bezoeken gepland, wat betekende dat we even rustig konden opstarten en we wat konden voorbereiden voor de middag.
Daarnaast werd er door de mannen ook gedacht aan de fysieke gesteldheid; er werden banen getrokken in het lokale zwembad. Zo konden zij fris op bezoek bij de school in de middag.
Middag – Tartu International School
’s Middags waren we hartelijk welkom op de internationale school van Tartu; een privéschool, wat betekent dat ze een deel van het geld zelf moeten binnen krijgen. Het is een NPO, een Non-Profit Organisatie. Ouders betalen schoolgeld, maar de overheid en de gemeenschap doen ook een bijdrage. De school bestaat voor een deel uit Estse kinderen, maar er zijn in totaal 24 nationaliteiten te vinden op de school. De leerkrachten zijn niet allemaal Ests; een deel heeft een andere nationaliteit. De school is groeiende door de toenemende internationale gemeenschap, vanwege de IT-bedrijven en de Estonian Defense School.
Verder is de school een IB-school, wat staat voor International Baccalaureate. Dit is een wereldwijd onderwijssysteem, met name gericht op internationale scholen. Zij hebben een doorlopende leerlijn voor kinderen van 3-19 jaar. Deze leerlijn is Project-based, dus veel is geïntegreerd en gericht op de toekomstige maatschappij.
Daarnaast doen de Grades 7-9 (1e tot 3e klas) mee in het Estse curriculum.
De school vindt het verder belangrijk dat ze werken vanuit hun waarden. Denk hierbij aan diversiteit, kindgericht, een zorgzame en veilige omgeving en onderzoekend/projectmatig leren.
Tot slot over de school, maar ook iets wat in heel Estland geldt: elke leerkracht is verplicht om na zijn/haar bachelor een educatieve master te halen.
Digitale geletterdheid
Natuurlijk kwamen we op deze school ook om een kijkje in de keuken te nemen, te kijken naar de integratie van digitale geletterdheid in het onderwijs. Net als gister bleek dat misschien onze verwachtingen niet helemaal klopten. Ergens verwachtten we overal digitale middelen: robots, laptops, iPads etc, maar er was weinig van te zien. De school streeft naar een ‘seamless blend’, ofwel een naadloze mix. Voor de leerlingen zou het niet zo zeer moeten opvallen dat ze bezig zijn met digitale geletterdheid. In het bezoek aan de 8th grade bleek dit ook wel. Ze hadden niet direct het idee erg bezig te zijn met digitale geletterdheid, terwijl vanuit hun antwoorden bleek dat ze uiterst secuur werken. Ze weten precies wat voor sites ze moeten gebruiken: Wikipedia is een no-go! Ze weten precies hoe ze veilig om moeten gaan met Social media. Ze weten precies wat de gevaren zijn en een deel kiest dan ook bewust om geen TikTok of naverwante apps te gebruiken.
Voor de leerlingen en leerkrachten is er ontzettend veel beschikbaar: robots, lego, devices e.d. De randvoorwaarden zijn erg duidelijk gecreëerd. Het bleek echter dat de laptops één á twee keer per week gebruikt werden.
Het gaat de school met name om kritisch denken, veiligheid en basisvaardigheden. Daarvoor is niet altijd het internet nodig, maar het wordt écht geïntegreerd in het onderwijs van elke dag.
Daarnaast worden op het gebied van basisvaardigheden en (online) veiligheid de kinderen echt meegenomen. De ouderejaars leren de jongere leerlingen de vaardigheden van computergebruik en veiligheid. Zo zijn ze er wel mee bezig, maar is het niet een continu gebruik van digitale middelen. De leerlingen gaven ook aan dat ze meer met pen en papier werken dan digitaal.
Daarnaast vinden de docenten het wel belangrijk dat ze zich blijven ontwikkelen op het gebied van digitale geletterdheid en dus blijven ze ook leren. Zo leren de leerkrachten het elkaar, leren de leraren soms van leerlingen en is het zo dat de overheid trainingen subsidieert.
De school ziet de technologie met name als een hulpmiddel, geen doel, om differentiatie aan te bieden en te kunnen focussen op gepersonaliseerd leren.
Het belangrijkste noemde één van de leerkrachten als laatst: “In Estland weten we, vooral, met elkaar de balans te bewaren.” Dit is precies iets waar wij als leerkrachten in Nederland iets van kunnen leren. Het gaat niet om zoveel mogelijk technologie, maar om die balans!
Wederom een leerzaam schoolbezoek!
Rest van de middag + Avond
Na het schoolbezoek zijn we nog even met elkaar het oude centrum van Tartu ingedoken. Het is geen groot centrum, maar wel een leuk centrum. We zagen duidelijk dat het een studentenstad is, vanwege de vele koffietentjes met studenten, en konden even proeven hoe het historische centrum eruit ziet.
Daarna konden we rustig naar huis terug om even ontspanning te zoeken, de informatie van vandaag te verwerken, voorbereidingen treffen voor morgen; dan bezoeken we de universiteit en lekker te kunnen eten.
Over eten en een kijkje in de keuken nemen gesproken: we hadden toch een heerlijke Irish stew, bereid door chef Peter! Chapeau. Zie het resultaat hieronder (En natuurlijk het videoverslag!):
Dag 2 – 5 november 2024
Update 5
Vanochtend stond het op de planning om naar het National Estonian Museum – Eesti Rahva Muuseum – te gaan. Bij aankomst kregen we de impressie Rotterdam Centraal binnen te lopen; een imposant en prachtig, modern gebouw.
Het ligt net buiten het centrum, op een voormalige Sovjet-luchtmachtbasis, en strekt zich uit als een lange, rechthoekige vleugel die de geschiedenis en cultuur van Estland symbolisch de wereld in lijkt te “vliegen”.
Het museum heeft een enorme glazen gevel en een open, lichte entree die je meteen uitnodigt naar binnen te stappen. Wat meteen opvalt, is hoe het museum voelt als een samensmelting van het oude en het nieuwe Estland; traditie en moderniteit gaan hier naadloos in elkaar over.
In het museum zijn er twee permanente collecties en een aantal tijdelijke collecties.
ohtumised – Encounters
De eerste permanente collectie gaat in op de geschiedenis van Estland: van de prehistorie tot nu.
We beginnen bij de prehistorie, met jachtkampen en gereedschappen die toentertijd gebruikt werden. Zo gaan we langzaamaan naar de introductie van het christendom, wat ook niet vanzelf ging, naar de Sovjetbezetting en de uiteindelijke onafhankelijkheid van Estland.
Het mooie aan deze tentoonstelling is de mate van interactie. Er zijn veel filmpjes, echt en nagespeeld, die het verhaal vertellen van de gewone burger. Daarnaast is de tekst bij de collectie te lezen in het Estisch, maar door je toegangsbewijs ertegenaan te houden is dit te lezen in het Engels. Een briljant systeem, dat in Nederlandse musea niet zou misstaan.
Echo of the Urals
De tweede permanente tentoonstelling, genaamd “Echo of the Urals,” is een eerbetoon aan de verschillende Fins-Oegrische volken, de taalfamilie waartoe ook het Ests behoort. Deze tentoonstelling belicht de etnische groepen die verwant zijn aan de Esten en zich uitstrekken van het Baltische gebied tot diep in Siberië.
De tentoonstelling neemt je mee op een reis langs de verschillende etnische groepen: Maris, Komi’s en Udmurten. Je krijgt iets te zien over hun gewoonten, ambachten, folklore en religies. Daarmee leer je écht wat over de geschiedenis van de regio Estland, ver voor het een land was.
Een hoogtepunt is de traditionele kledij en het gebruik van patronen en kleuren die variëren per regio en stam. Hier zie je een diep respect voor de natuur en een gevoel van verbondenheid met het land, iets wat ook in het moderne Estland nog heel levendig is
Eerika Laululinnu lasteaed – Kindergarten
Vanmiddag brachten we een bezoek aan de Kindergarten, 3-7-jarigen. We werden hartelijk ontvangen door Anneli, de directeur van de Kindergarten. Allereerst kregen we een rondleiding om te zien hoe de school eruit zeg en hoe er gewerkt werd. We kwamen midden in de pauze, wat betekende dat de kinderen aan het eten waren in de kantine beneden of op bed lagen. Belangrijk om te vermelden dat de schooldag er voor de kinderen iets anders uitziet dan bij ons in Nederland. Ze komen om 7.00 uur op school en gaan tot 18.00 uur naar school. Op school krijgen de kinderen dan ook 3 maaltijden en wordt er door de kinderen geslapen of gerust, afhankelijk van de leeftijd. In ieder geval is het echt stilte-tijd.
In elke klas zijn er meerdere leerkrachten of assistenten aanwezig, zo’n 5 in totaal per groep. Daarnaast zijn er op de kindergarten ook nog verschillende specialisten werkzaam: een gymleerkracht, een muziekleerkracht, een logopedist en een eripedagoog (een soort orthopedagoog).
Daarbij is het bijzonder om te vermelden dat Anneli elke keer sprak over ‘het huis’. Gezien de schooltijden is het natuurlijk begrijpelijk dat het voor de kinderen als een tweede thuis is.
Natuurlijk was dat mooi om te zien, maar kwamen we met name voor het gedeelte digitale geletterdheid.
Op de Estse kindergarten worden geen losse vakken aangeboden, maar wordt alles op een geïntegreerde manier aangeleerd. Dat doen ze door middel van spel. Zo ook de digitale vaardigheden. Dit zijn geen op zich staande lessen, maar zijn verweven in het curriculum en het spel. Er wordt onder andere veel gewerkt met verschillende robots en apparaten in combinatie met een pc of tablet, maar nooit als losse les.
Belangrijk voor de kindergarten is dat een leerling móét weten hoe veilig om kan gaan met digitale middelen! In alles wat ze aanleren is dat cruciaal. Het gaat voor de kindergarten écht om die basisvaardigheden en daar veilig mee om gaan. Daarbij leren ze ook aan de ouders dat het geen materiaal is als babysit. De kindergarten leert de kinderen bijvoorbeeld ook het opstarten en afsluiten, hoe apps werken en belangrijk: hoe ze hulp kunnen vragen aan een volwassene/leerkracht.
Waarvoor gebruiken ze de digitale ondersteuning zoal?
- Gamification => ondersteunend aan het spel
- Bijvoorbeeld een robot die leert een route te rijden en obstakels te vermijden => verkeer
- Helpen bij rekenen (tellen) of taal
- Leren om logisch en/of kritisch te denken
Belangrijk uitgangspunt, wat meerdere keren werd benoemd, is dat het een groot beroep doet op de creativiteit van de leerkracht. Niet alles is altijd en voor iedereen geschikt en de leerkracht is degene die dat overzicht moet bewaren. Er is ontzettend veel beschikbaar, maar je moet er als leerkracht wel van weten en weten hoe je het kunt inzetten en of het wat toevoegt.
Op basisscholen is hiervoor een digital specialist, iemand die écht gespecialiseerd is in de digitale geletterdheid en de leerkrachten hierin ondersteunt. Op de kindergarten is deze er officieel niet, maar één van de leerkrachten heeft wel min of meer die rol.
De kindergarten heeft connecties met een bedrijf dat verschillende middelen invoert vanuit Zuid-Korea of China en mag dan van alles uitproberen en houden. Daarnaast helpen ze met het vertalen naar het Ests, zodat het voor de kinderen ook beschikbaar is.
We mochten zelf ook nog even wat proberen met de verschillende robots, wat een leuke ervaring was.
Al met al hebben we veel geleerd, is al pratend een groot deel van onze vragen beantwoord en mochten we écht geïnspireerd worden door de passie van deze collega’s uit Estland. Wellicht dat ze ook nog in Nederland op bezoek komen.
Dag 1 – 4 november 2024
Update 4
Vandaag was de eerste ‘officiële’ dag van de studiereis. Een deel van de groep was al een weekend in Tallinn aanwezig, anderen hadden vandaag als reisdag.
Na een vlieg- en autoreis kwamen we aan het eind van de middag aan in Tartu, in het zuiden van Estland. Deze stad staat bekend als de studentenstad van Estland. We hebben eerst even kunnen settelen en eten voor we overgingen tot de orde van de dag. Met het thuisfrontcomité, bestaande uit Jan Willem Mak, hebben we even de laatste afspraken voor de week gemaakt en de dag van morgen doorgesproken.
Planning dinsdag:
- Ochtend: Estonian National Museum
- Middag: bezoek Kindergarten Laululind
De laatste loodjes 21-10-24
Update 3
Binnen 2 weken vertrekken we echt naar Estland. Inmiddels wordt de site completer en beginnen de kriebels toe te nemen. Helaas is er naar de aanloop een kleine kink in de kabel gekomen en hebben we allerijl andere plannen moeten maken met betrekking tot de te bezoeken instellingen. Ook hebben we -opnieuw- afscheid moeten nemen van één van onze klasgenoten en bestaat het reisgezelschap nu nog uit 5 personen en 1 thuisblijver.
Regelen, boeken, plannen, afspreken 24-2-24
Update 2
Inmiddels begint de studiereis al een beetje ‘echt’ te voelen. We zijn nu een aantal meetings verder en we hebben flinke knopen doorgehakt en afspraken gemaakt.
Sommige reisgenoten ‘plakken’ een weekendje urban exploren vast aan de studiereis maar de meesten zullen op D.V. 4 november 2024 landen in Tallinn, Estland. Eenmaal aangekomen in Tallinn zullen we zo snel mogelijk de reis voortzetten naar Tartü zo’n 200 km naar het midden van Estland. Niet geheel toevallig is Tartü ook nog eens de culturele hoofdstad van Europa in 2024!.
Biezenmortel. 11-10-2023
Update 1
Vandaag, 11-10-2023 komen we samen in de Beukenhof in Biezenmortel om met elkaar op zoek te gaan naar een goede invulling van onze studiereis in november 2023.
We bespreken de onderwerpen, mogelijk deelgebieden, waartoe en waarom we op reis gaan, welke voorwaarden er zijn en stellen een ‘minibestuur’ vast.
Onder begeleiding van Jan Biersteker proberen we richting een goed onderzoeksgebied te komen. Naarmate de gesprekken vorderen besluiten we om ons te richten op het onderzoeken van informatievaardighedenonderwijs in Estland.
